Czym są długi spadkowe?

20 stycznia 2021

Proces dziedziczenia nie zawsze polega na tym, że otrzymujemy w spadku dobra. Masa spadkowa może niestety składać się także z długów. Dlatego warto w pierwszej kolejności zastanowić się czy spadkodawca mógł mieć jakieś zadłużenie? A jeśli nie mamy ku temu możliwości, powinniśmy podjąć próbę weryfikacji tej okoliczności poprzez sprawdzenie dokumentów, monitów i pism, które pozostawił po sobie spadkodawca.

Następnie należałoby pochylić się na nad kwestią przyjęcia bądź też odrzucenia wspomnianego spadku. Sprawa wydaje się być prosta w sytuacji, gdy mamy pełne przekonanie, że odziedziczony spadek nie przyniesie nam żadnej niemiłej niespodzianki w postaci zadłużeń. Nieco inaczej ma się sytuacja, gdy mamy wątpliwości co do stanu majątku zmarłego. Jakie opcje powinniśmy brać pod uwagę w takim przypadku?

Ustawodawca daje nam do wyboru trzy możliwości. Po pierwsze możemy przyjąć spadek wprost. Wówczas spadkobierca godząc się na otrzymanie spadku odpowiada bez ograniczeń za ewentualne zadłużenia zmarłego. Odpowiedzialność ta rozciąga się na cały majątek spadkobiercy. Rozwiązanie takie nie jest rekomendowane wówczas, gdy wiemy że spadkodawca pozostawił po sobie spore długi. W zależności od indywidualnej sytuacji, preferowanym sposobem przyjęcia spadku w takich okolicznościach jest przyjęcie go z dobrodziejstwem inwentarza. Co oznacza ten termin dla potencjalnego spadkobiercy? Otóż przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza polega na tym, że jeśli nawet przyjmiemy spadek z zadłużeniem, będziemy odpowiadać za długi tylko do wysokości wartości majątku, jaki pozostawił po sobie spadkodawca. Instytucja ta daje nam pewnego rodzaju zabezpieczenie dla spadkobiercy, gdyż nie ponosi on odpowiedzialności finansowej ze swojego majątku, tylko z majątku, jaki pozostał po zmarły. Co ważne, przepisy na dzień dzisiejszy wskazują, że brak złożenia jakiegokolwiek oświadczania przez spadkobiercę co do spadku jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Kolejną drogą, jaką możemy wybrać, jest odrzucenie spadku w całości. W takich okolicznościach ani nie przyjmujemy odpowiedzialności za ewentualne długi spadkodawcy ani też nie otrzymamy żadnych aktywów, jakie mógł on po sobie pozostawić. Jeśli dysponujemy wiedzą na temat niewspółmiernych do całości majątku długów, wówczas warto skorzystać z takiego właśnie rozstrzygnięcia.

Na oświadczenie o przyjęciu lub też odrzuceniu spadku spadkodawca ma okres 6 miesięcy od momentu, kiedy dowiedział się o tytule powołania go do dziedziczenia. Z reguły ten termin rozpoczyna swój bieg od chwili śmierci spadkodawcy. Jeśli w tym terminie spadkobiorca nie dopełni wspomnianej wyżej formalności, uznaje się, że przyjął on spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Do 18 marca 2015 r. przepisy prawa regulowały to w nieco inny sposób, a mianowicie, wówczas taki spadkobiorca przyjmował spadek w całości, co w przypadku długów niosło za sobą niekiedy bardzo nieprzyjemne konsekwencje.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny Dz.U.2020.1740 t.j.