Kiedy pracownik może odmówić wykonywania polecenia służbowego?

19 października 2020

Istnieje tyle zdań na jeden dany temat ilu jest ludzi. I o ile w obszarze życia prywatnego możemy mieć określone poglądy, co do różnych zagadnień, to nieco inaczej kształtuje się sytuacja w przestrzeni publicznej czyli w pracy, bądź w urzędzie. Tutaj dana osoba jest zobowiązana do przestrzegania określonych przepisów definiujących nas jako właścicieli nieruchomości, rodziców czy pracowników. To jasne, że nie zawsze pracownik musi się zgadzać z poleceniami pracodawcy, jednakże zgodnie z wiążącą ich umową jest on zobowiązany do ich wykonywania.

Między pracownikiem a pracodawcą powstaje z chwilą podpisania umowy stosunek pracy polegający na podporządkowaniu się pracownika względem pracodawcy w kwestii łączącej ich relacji służbowej. W przypadku nie wypełniania przez pracownika polecenia, zatrudniony powinien liczyć się z negatywnymi konsekwencjami - począwszy od kary porządkowej, aż do wypowiedzenia umowy w trybie dyscyplinarnym. Tutaj jednak rodzi się pytanie: czy istnieją sytuacje, kiedy to pracownik może odmówić wykonania dyspozycji pracodawcy?

Pracownik jest zobowiązany do wykonywania tylko takich poleceń, które nie są sprzeczne z jego umową o pracę, dotyczą pracy, a przy tym nie są niezgodne z przepisami prawa. Jeśli są spełnione te wszystkie przesłanki, pracownik jest zobowiązany do wykonania polecenia pracodawcy. W przypadku nasuwających się wątpliwości warto sięgnąć do umowy, bo to na niej głównie opiera się zakres obowiązków każdego zatrudnionego. Istnieją pewne okoliczności, w których pracownik ma obowiązek zastosowania się do wydanych poleceń, mimo, że nie obejmują tego zapisy jego umowy. Ma to miejsce w sytuacji oddelegowania pracownika do innej pracy na okres nieprzekraczający trzech miesięcy, w przypadku uzasadnionej potrzeby pracodawcy, bądź też w przypadku przestoju w firmie.

Dodatkowo, pracownik może powstrzymywać się od wykonywania pracy o ile warunki pracy w firmie nie są zgodne z przepisami bhp i niosą za sobą bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia samego pracownika, a także w przypadku, jeśli świadczenie pracy wiązałoby się z powstaniem niebezpieczeństwa wobec innych osób. Istnieją pewne prace czy zawody, w których pracownik powinien się wykazywać wyjątkową sprawnością psychofizyczną. Przepisy wyróżniają katalog takich profesji, a należą do nich - przykładowo - między innymi: praca pilota morskiego, kierowcy autobusu czy kaskadera. W sytuacji niedyspozycji pracownik wykonujący tego typu funkcję powinien powstrzymać się od pracy, a także niezwłocznie o swojej przypadłości poinformować swojego przełożonego. W takim przypadku pracodawca może zlecić pracownikowi wykonywanie pracy innego rodzaju, nie wymagającej od niego maksymalnie „szczytowej” formy.

Podstawa Prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U.2020.1320 t.j.