Liczy się każdy czyli Narodowy Spis Powszechny

27 kwietnia 2021

Narodowy Spis Powszechny Ludności i mieszkań reguluje ustawaz dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. Dz.U.2019.1775.

Zgodnie z ustawą „narodowy spis powszechnyludności i mieszkań to proces planowania, zbierania, łączenia, oceny, rozpowszechniania i analizy danych demograficznych, społecznych, ekonomicznych oraz o zasobach mieszkaniowych dla najniższych poziomów agregacji danych, w oznaczonym czasie, w odniesieniu do osób fizycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”[1]

Narodowy Spis Powszechny trwa do 30 września 2021 roku. Rutynowo raz na 10 lat Główny Urząd Statystyczny pyta mieszkańców Polski „ilu nas jest” i „kim jesteśmy”.

Wyniki spisu są istotne w gospodarowaniu państwem, województwem, powiatem czy gminą. Zgodnie z ustawą o statystyce publicznej udział w Narodowym Spisie Powszechnym jest obowiązkowy. Obowiązkową formą jest samospis internetowy. Metody uzupełniające to spis telefoniczny lub przy pomocy rachmistrza spisowego. Z uwagi na pandemię bezpośredniość w spisie nie będzie realizowana do odwołania. Rachmistrzowie telefoniczni rozpoczną pracę od 4 maja 2021r. GUS uruchomił specjalną infolinię spisową: 22 279 99 99, gdzie można zasięgnąć informacji.

Otrzymane podczas spisu dane indywidualne są opracowywane i odzwierciedlane w postaci agregatów danych o różnych przekrojach i na różnych poziomach podziału terytorialnego i administracyjnego kraju. Wyniki spisu dają możliwość analizy i oceny zróżnicowania przemian demograficznych i społecznych w dowolnych przekrojach. Na ich podstawie rząd podejmuje najważniejsze decyzje gospodarcze i społeczne na kolejne lata.

Osoba fizyczna objęta spisem powszechnym, która nie może spełnić obowiązku przeprowadzenia samospisu internetowego, w szczególności ze względu na stan zdrowia lub uzasadniony interes tej osoby, zgłasza ten fakt służbom statystyki publicznej, telefonując na podany do wiadomości publicznej numer infolinii spisowej, nie później niż do dnia 31 sierpnia 2021 r.

Obowiązkiem spisowym są objęte:
– osoby fizyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach niebędących mieszkaniami na terenie Polski, osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania,
– mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami.

Spisem powszechnym nie obejmuje się:

1) szefów oraz cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych, członków ich rodzin oraz innych osób korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy ustaw, umów międzynarodowych lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych,

2) mieszkań, budynków, obiektów oraz pomieszczeń będących własnością przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych.

Odmowa udziału w Spisie wiąże się z możliwością nałożenia kary grzywny przez sąd w wysokości do 5 tys. zł. Zgodnie z ustawą z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej:

kto narusza tajemnicę statystyczną, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3,
kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej wykorzystuje dane statystyczne, z którymi zapoznał się w związku z wykonywaniem pracy lub czynności na zlecenie prowadzącego badanie statystyczne statystyki publicznej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5 ,
kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie,
kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym, podlega grzywnie,
kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne po upływie oznaczonego terminu, podlega karze grzywny.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. Dz.U.2019.1775
Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej, Dz.U.2020.443 t.j.

[1]Art 2 ust 1 ustawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. Dz.U.2019.1775 z dnia 2019.09.18.