Prawnik na wakacje: czy rozwiedziony rodzic musi uzyskać zgodę drugiego na podróż z dzieckiem za granicę?

29 września 2020

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Wyjątkiem od tej zasady jest śmierć jednego z rodziców albo uznanie go za zmarłego, a także brak pełnej zdolności do czynności prawnych jednego z rodziców - wynikający z braku przepisanego wieku, z ubezwłasnowolnienia częściowego, z ubezwłasnowolnienia całkowitego jednego z rodziców, z pobawienia władzy rodzicielskiej lub z zawieszenia tej władzy.

W sytuacji gdy zachodzi jedna z przytoczonych okoliczności pełnia władzy rodzicielskiej przysługuje drugiemu rodzicowi i on jest władny na własną rękę podejmować decyzje we wszystkich kluczowych sprawach dziecka.

Do najistotniejszych tego typu spraw należy między innymi sposób spędzania przez nie wakacji. Jeżeli oboje rodzice mają w tej sprawie odmienne zdania - orzeka sąd opiekuńczy.

W sytuacji rozwodu małżonków, którzy są rodzicami, w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Dzieje się tak jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. W sytuacji braku takiego porozumienia, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie.

Wtedy sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia. Jeśli zgodnie z wyrokiem rozwodowym władza rodzicielska drugiego z rodziców została ograniczona w ten sposób, że nie ma on prawa decydować o wyjeździe dziecka za granicę, zgoda nie będzie potrzebna.

W postanowieniu z dnia 6 marca 1985 r. (sygn.. III CRN 19/85) Sąd Najwyższy uznał, że „wyjazd dziecka za granicę w celu spędzenia tam wakacji, jako należący do istotnych spraw dziecka, wymaga zgody obojga rodziców wykonujących władzę rodzicielską, a w przypadku braku takiej zgody - orzeczenia sądu opiekuńczego”.

W przypadku braku porozumienia między rodzicami w tej kwestii będzie musiał rozstrzygnąć sąd opiekuńczy. Rodzic musi złożyć wniosek do Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Sąd zawsze kieruje się dobrem dziecka. Nie mogą w tym przypadku wchodzić w grę egoistyczne pobudki rozwiedzionych rodziców.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, U.2020.1359 t.j.