Prawnik na wakacje: kto i w jakim zakresie odpowiada za dziecko na kolonii, kursie wakacyjnym lub obozie

14 lipca 2020

Wysyłając pociechę na kolonię, wakacyjny kurs czy obóz zastanawiamy się jak dziecko przeżyje rozłąkę, czy dobrze się zaaklimatyzuje, czy będzie zadowolone. Plan zajęć wakacyjnych jest znany rodzicom przed rozpoczęciem kolonii, ale nie zawsze wszystko idzie zgodnie z planem. Warto wcześniej zaznajomić się nie tylko z miejscem, w którym dziecko będzie spędzało wakacje, ale także z osobami pod opieką których będzie przebywało. Warto też poznać zakres obowiązków poszczególnych opiekunów, posiadać do nich numery kontaktowe i poznać przepisy określające odpowiedzialność poszczególnych osób.

Ekspert prawny Halo Prawo wyjaśnia:

Zgodnie z § 5 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży do obowiązków kierownika wypoczynku należy zapewnienie uczestnikom właściwej opieki od momentu przejęcia ich od rodziców do czasu ponownego przekazania rodzicom, zaś w przypadku pełnoletnich uczestników wypoczynku - z miejsca i do miejsca zbiórek wyznaczonych przez organizatora wypoczynku, a także nadzór i przestrzeganie bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu. Z kolei do obowiązków wychowawcy należy zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom wypoczynku zorganizowanym w grupę i sprawowanie opieki nad uczestnikami w zakresie higieny, zdrowia, wyżywienia oraz innych czynności opiekuńczych. Zgodnie z art. 92c ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty w przypadku wypoczynku organizowanego za granicą organizator wypoczynku ma obowiązek zawrzeć umowę ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia na rzecz uczestników wypoczynku. Ponadto, gdy dojdzie w trakcie wypoczynku do wypadku, kierownik wypoczynku lub upoważniony przez niego wychowawca zawiadamia niezwłocznie rodziców uczestnika, który uległ wypadkowi, albo osobę wskazaną przez pełnoletniego uczestnika wypoczynku w karcie kwalifikacyjnej oraz organizatora wypoczynku. Następnie należy przeprowadzić postępowanie powypadkowe oraz sporządzić protokół powypadkowy. Przywołane rozporządzenie precyzyjnie wskazuje okres odpowiedzialności, tj. od momentu przejęcia dziecka będącego uczestnikiem wypoczynku do momentu przekazania go rodzicom.

Powyższe pociąga za sobą odpowiedzialność cywilną organizatora w trakcie zorganizowanego przez niego wypoczynku, na zasadach opisanych poniżej.

Odpowiedzialność należy rozważać w dwóch aspektach - pierwszym, gdy samo dziecko wyrządzi szkodę, i w drugim, gdy to dziecko dozna szkody. Pamiętać należy, że małoletni, który nie ukończył lat trzynastu, nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę i wówczas będzie można mówić o tzw. winie w nadzorze organizatora. Małoletni zaś po ukończeniu trzynastego roku życia co do zasady sam ponosi odpowiedzialność za szkody przez siebie wyrządzone. Jeśli jednak małoletni był poczytalny w chwili czynu, nie jest wykluczona odpowiedzialność osób sprawujących nad nim opiekę, przy czym będzie ona w takim wypadku oparta o tzw. odpowiedzialność deliktową z art. 415 Kodeksu Cywilnego- „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.”

Gdy dziecko do trzynastego roku życia wyrządzi szkodę zastosowanie będzie miał art. 427 Kodeksu Cywilnego, który mówi o wyżej wspomnianej tzw. winie w nadzorze. A więc „kto z mocy ustawy lub umowy jest zobowiązany do nadzoru nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można, ten obowiązany jest do naprawienia szkody wyrządzonej przez tę osobę, chyba że uczynił zadość obowiązkowi nadzoru albo że szkoda byłaby powstała także przy starannym wykonywaniu nadzoru.” Przepis ten stosuje się również do osób wykonywających bez obowiązku ustawowego ani umownego stałą pieczę nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można.

Art. 430 Kodeksu Cywilnego wprowadza zasadę odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez podwładnego. Stanowi on bowiem, że „kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności.” Przepis ten będzie miał zastosowanie do wychowawców, którzy wykonują powierzoną czynność na rachunek organizatora. Chcąc ustalić odpowiedzialność istotne będzie również to czy osoby sprawujące opiekę nad uczestnikiem dołożyły należytej staranności.

W sytuacji, gdy to dziecko dozna szkody, co do zasady odpowiedzialność poniesie organizator i również zastosowanie będzie miał powyżej zacytowany art. 430 Kodeksu Cywilnego. Chodzi bowiem o powierzenie wykonania czynności na rachunek organizatora osobom podlegającym jego kierownictwu. Wówczas istotny będzie związek przyczynowy pomiędzy działaniem lub zaniechaniem osób podlegających kierownictwu organizatora a szkodą doznaną przez dziecko. W sytuacji poniesienia szkody przez dziecko, rodzice jako przedstawiciele ustawowi będą mogli domagać się bezpośrednio od organizatora lub jego ubezpieczyciela, u którego korzysta z ubezpieczenia OC, odszkodowania za poniesioną szkodę, jak również zadośćuczynienia.

W każdym przypadku przed podpisaniem umowy z organizatorem wypoczynku należy dokonać analizy zapisów umowy, które w szczególności odnoszą się do zakresu i zasad odpowiedzialności organizatora. Reasumując, zarówno w przypadku wyrządzenia przez dziecko szkody lub doznania przez niego szkody odpowiedzialność ponosił będzie organizator.

Jeśli potrzebujesz pomocy w wyżej opisanym temacie lub każdym innym – zadzwoń pod numer 22 45 00 000, Załatwimy Twoją Sprawę.