22 kwietnia 2021
Ustawianie corocznych świąt na pamiątkę ważnych wydarzeń ma w świadomości człowieka zbudować doniosłość danego wydarzenia. Światowy Dzień Ziemi (Earth Day), stanowi swego rodzaju apel, przypomnienie o proekologicznym traktowaniu ziemi jako wspólnej dla wszystkich ludzi przestrzeni, w której żyjemy, a zarazem której byt jest zagrożony działaniami człowieka.
Dbanie o wspólną planetę jest naszym obowiązkiem, jednak w sytuacjach, gdy człowiek o tym zapomina, wkraczają wielorakie dyscyplinujące i restrykcyjne rozwiązania, w tym w szczególności rozwiązania prawne. Ustawa Kodeks Karny, jak również Kodeks Wykroczeń, przewidują sankcje karne za przestępstwa przeciwko środowisku i szeroko rozumianej przyrodzie.
Przykładowo, zgodnie z art. 181 § 1 kk., kto powoduje zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Również nieodpowiednie składowanie odpadów, wbrew przepisom, polegające na przetwarzaniu, zbieraniu, dokonywaniu odzysku, unieszkodliwianiu albo transportowaniu odpadów lub substancji w takich warunkach lub w taki sposób, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym - podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
W Kodeksie Wykroczeń z kolei zostały stypizowane czyny określane mianem szkodnictwa (art. 146 -166 k.w). Przykładowo, art. 153 § 1, wskazuje wykroczenie polegające na drobnym szkodnictwie leśnym. Kto w nienależącym do niego lesie:
1) wydobywa żywicę lub sok brzozowy, obrywa szyszki, zdziera korę, nacina drzewo lub w inny sposób je uszkadza,
2) zbiera mech lub ściółkę,
3) zbiera gałęzie, korę, wióry, trawę, wrzos, szyszki lub zioła albo zdziera darń,
4) zbiera grzyby lub owoce leśne w miejscach, w których jest to zabronione, albo sposobem niedozwolonym,
- podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.
Dodatkowo, nakazy i zakazy zostały umiejscowione w wielu regulacjach ustawowych porządkujących różnorodne kwestie związane z ochroną środowiska - np. w takich ustawach, jak Prawo o ochronie środowiska czy Prawo Wodne. Dzięki tym i podobnym zbiorom praw, prawno-karna ochrona środowiska jest w Polsce de facto zapewniona.
Jednakże mając na uwadze wciąż zmieniające się okoliczności prawne i środowiskowe, za konieczne uznać należy kolejne zmiany i systematyczne dostosowywanie prawa do zmieniającej się rzeczywistości. Dlatego też Ministerstwo Klimatu i Środowiska wraz z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska i Ministerstwem Sprawiedliwości, rozpoczęły pracę na zaostrzeniem prawo-karnej ochrony środowiska, która miałaby polegać między innymi na zaostrzeniu kary za niektóre przestępstwa i wykroczenia przeciwko środowisku.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz.U.2020.1444 t.j
Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń, Dz.U.2021.281 t.j.
Ustawa z dnia z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne,Dz.U.2021.624 t.j.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Dz.U.2020.1219 t.j.