Światowy Dzień Bezpieczeństwa Pacjenta. Jakie są jego prawa?

17 września 2021

Zarówno rok 2020 jak i rok bieżący były wyzwaniem dla służby zdrowia - w Polsce i na całym świecie. Ten sprawdzian dotyczył wielu aspektów całego systemu ochrony zdrowia. Pandemia była dla nas wszystkich zjawiskiem zaskakującym. Mimo, że po roku 2000 mieliśmy do czynienia z epidemiami eboli, świńskiej grypy czy SARS, to żadna z nich nie pochłonęła tylu ofiar śmiertelnych i nie objęła swoim zasięgiem tylu państw. Niezależnie od panującej sytuacji każdy z nas powinien znać prawa, które przysługują nam jako pacjentom.

W pierwszej kolejności pacjent ma prawo do ochrony zdrowia i świadczeń zdrowotnych, które odpowiadają wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej. Świadczenia te powinny być realizowane w odpowiednich warunkach sanitarnych. Pacjent ma ponadto także prawo do informacji o swoim stanie zdrowia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami „pełne” informacje może uzyskać także osoba małoletnia, która ukończyła 16 rok życia. Następnie pacjent ma prawo do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych. Pacjent ma również prawo do tajemnicy informacji z nim związanych co oznacza, że osoba wykonująca zawód medyczny jest zobowiązana do nieujawniania wiadomości związanych ze stanem zdrowia pacjenta, przebiegiem jego leczenia, itp. Przepisy prawa zawierają jednak kilka wyjątków, w których osoba wykonująca zawód medyczny może zostać „zwolniona” z jej zachowania. Dotyczy to między innymi sytuacji, gdy zachowanie tajemnicy mogłoby wywołać niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia samego pacjenta jak i innych osób. Pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża wówczas zgodę na jej ujawnienie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielanie świadczeń medycznych lub też do odmowy. Kolejno, pacjent ma prawo do poszanowania jego godności i intymności oraz życia rodzinnego i prywatnego. Dodatkowo pacjent ma prawo do opieki duszpasterskiej oraz dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia i udzielonych mu świadczeń, a także do przechowywania wartościowych rzeczy w depozycie.

Pacjent ma prawo do wskazania osoby lub instytucji, która ma zostać powiadomiona w przypadku pogorszenia się jego stanu zdrowia powodującego zagrożenie życia, lub w sytuacji jego śmierci. Pacjent ma prawo do wypisania się ze szpitala jeśli jego stan zdrowia nie wymaga dalszego udzielania świadczeń zdrowotnych lub na własne żądanie przy jednoczesnym poinformowaniu pacjenta o możliwych następstwach przerwania leczenia. Dodatkowo pacjent ma prawo do złożenia sprzeciwu w kwestii wykonania sekcji zwłok oraz ma prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii lub orzeczenia lekarza, złożenia skargi na lekarza, pielęgniarkę, położną czy diagnostę laboratoryjnego.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z dnia 31 marca 2009 r.)