Toga prawnicza i kolory żabotu

25 października 2021

W dniu 25 października jako, że jest to Europejski Dzień Prawnika, powinni świętować wszyscy ci, którzy posiadają tytuł Prawnika na dyplomie ukończenia studiów wyższych na kierunku prawo. Nie mniej jednak dzień ten bardziej kojarzy nam się z prawnikami, którzy swoją rolę zawodową realizują na sali sądowej - jako adwokaci, radcowie prawni, sędziowie i prokuratorzy.

Każdy z wyżej wymienionych zawodów, ma swoją rolę procesową w sądzie i wyznaczone zadania, ich rolę podczas rozprawy sądowej można odgadnąć po stroju urzędowym zwanym TOGĄ. Elementem różnicującym togę a tym samym poszczególny zawód jest kolor żabotu, kołnierza i rękawów.

Toga, niezależnie od tego dla którego z zawodów jest przeznaczona, jest suknią fałdzistą z lekkiego czarnego materiału wełnianego lub wełnopodobnego, posiadającą szczegółowe parametry.

Z definicji wynikającej z rozporządzenia określającego strój urzędowy adwokatów i radców prawnych biorących udział w rozprawach sądowych togama sięgać powyżej kostek około 25 cm od ziemi i u góry ma mieć odcinany karczek szerokości 21 cm. Toga u dołu ma w obwodzie 2 m 70 cm do 2 m 78 cm i od karczka w dół ułożona jest w kontrafałdy po 3 na obydwu przodach togi i 7 na plecach. Środkowa kontrafałda na plecach togi ma fałdy po obu stronach, a pozostałe są wszywane do karczka w kierunku rękawów.

Kołnierz togi jest okrągły, płasko wyłożony, zapinany pod szyją na haftkę. Szerokość kołnierza wynosi z tyłu 16 cm, a z przodu 18 cm. Końce kołnierza są ścięte, tworząc wycięcie w formie kąta prostego. Toga zapinana jest na 5 guzików krytych.

Rękawy togi u góry ułożone są w 7 do 9 kontrafałd, tworzących bufy. Rękawy mają u dołu w obwodzie 75 cm i skrojone są w ten sposób, że po odwinięciu tworzą mankiet szerokości 10 cm, przymocowany z przodu do szwa rękawa. Wewnątrz rękawa przy przegubie ręki umieszczony jest zatrzask, na który można rękaw zapinać.

Przody togi po obu stronach wewnętrznych mają podszycie (listwy) z tego samego materiału co toga, szerokości 10 cm.

Przód togi, boki i karczek są szyte podwójną stebnówką szerokości 0,5 cm, a karczek togi podszyty jest czarną podszewką.

Przy kołnierzu togi wszyty jest żabot z jedwabiu długości 21 cm, szerokości u dołu 28 cm, ułożony w 13 kontrafałd, z których środkowa, szerokości 2 cm, ma fałdy po obu stronach, a pozostałe biegną w kierunku rękawów. Żabot z prawej strony togi jest zapinany na guziczek.

Kołnierz i mankiety togi mają wypustkę z aksamitu, której szerokość wynosi 0,5 cm.

W przypadku adwokatów żabot, wypustki wokół kołnierzu i mankietów są zielone, te same elementy u radców prawnych są ciemnoniebieskie.

Togi sędziów na pierwszy rzut oka zasadniczo niewiele się różnią od wyżej opisanych, chociaż - zgodnie z wytycznymi - można odnaleźć pewne detale, które różnicują strój przeznaczony dla sędziego od innych zawodów. Jednak w rzeczywistości to kolor fioletowy żabotu, wypustek oraz mankietów powoduje, że wiemy, że osoba z taką togą to sędzia.

Dodatkowo na rozprawie lub podczas posiedzenia elementem stroju urzędowego sędziego, który jest przewodniczącym jest zakładany na kołnierz togi łańcuch z wizerunkiem orła ustalonym dla godła państwowego Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli w posiedzeniu uczestniczy małoletni sędzia może zaniechać używania stroju urzędowego.

Łańcuch jest wykonany z metalu w kolorze złotym i składa się z 62 do 68 ogniw, w tym z 60 do 66 ogniw w kształcie koła o średnicy zewnętrznej 3 cm oraz dwóch umieszczonych przeciwległe ogniw ozdobnych. Wewnątrz dolnego ozdobnego ogniwa umieszczone są litery RP. Do ogniwa tego umocowany jest - na dwóch łańcuszkach - orzeł wykonany z metalu w kolorze srebrnym, o wysokości 7,5 cm i szerokości 7 cm.

Kolor błękitno szary z kolei przeznaczony jest dla radców Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej biorących udział w rozprawach sądowych.

Prawnik posiadający na todze żabot, wypustki kołnierza i mankietów w kolorze czerwonym to prokurator.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, Dz.U.2020.2072 t.j.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 14 października 2011 r. w sprawie stroju urzędowego sędziów, Dz.U.2011.225.1354
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 4 lipca 2016 r. w sprawie określenia stroju urzędowego prokuratorów biorących udział w rozprawach sądowych, Dz.U.2016.1033
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 27 listopada 2000 r. w sprawie określenia stroju urzędowego adwokatów biorących udział w rozprawach sądowych, Dz.U.2000.112.1183
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 27 listopada 2000 r. w sprawie określenia stroju urzędowego radców prawnych biorących udział w rozprawach sądowych, Dz.U.2000.112.1184