Umowa uaktywniająca

19 stycznia 2022

Osoby chcące zatrudnić nianię do opieki nad dzieckiem mogą zawrzeć z nią tzw. umowę uaktywniającą. Jest to umowa o świadczenie usług, której zaletą jest opłacanie pod pewnymi warunkami składek przez ZUS, a także umożliwienie rodzicom szybkiego powrotu do pracy.

Umowa zawierana jest na piśmie pomiędzy nianią, a rodzicami albo rodzicem samotnie wychowującym dziecko. Umowa taka musi oprócz oznaczenia stron zawierać cel i jej przedmiot, czas i miejsce sprawowania opieki, liczbę dzieci powierzonych opiece, obowiązki niani, wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty, czas, na jaki umowa została zawarta, warunki i sposób zmiany umowy, a także kwestie związane rozwiązania umowy.

Niania może sprawować opiekę nad dzieckiem, które ukończyło 20 tydzień życia aż do ukończenia przez nie 3 roku życia lub 4 roku życia w przypadku, gdy niemożliwe jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym.

Istotą tej umowy jest to, że za nianię, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne opłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych - od podstawy stanowiącej kwotę nie wyższą niż 50% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego zgodnie z przepisami o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, zaś rodzic - od podstawy stanowiącej kwotę nadwyżki nad kwotą 50% minimalnego wynagrodzenia.

Gdyby niania przystąpiła na swój wniosek do ubezpieczenia chorobowego, które jest dobrowolne, składki na to ubezpieczenie opłaca rodzic.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie opłacał składki w sytuacji, gdy zostaną spełnione wszystkie z poniższych warunków: niania została zgłoszona przez rodzica do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, rodzice albo rodzic samotnie wychowujący dziecko są zatrudnieni lub świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych, prowadzą pozarolniczą działalność lub działalność rolniczą, a dziecko nie jest umieszczone w żłobku, klubie dziecięcym oraz nie zostało objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.

W przypadku:

1) utraty przez rodziców albo rodzica samotnie wychowującego dziecko zatrudnienia,

2) zaprzestania świadczenia usług na podstawie umowy cywilnoprawnej, prowadzenia działalności lub jej zawieszenia,

3) przebywania na urlopie bezpłatnym przez rodzica,

- składki opłacane będą tylko przez okres 3 miesięcy od dnia wystąpienia którejkolwiek z tych przyczyn.

Na rodzicu ciąży obowiązek zgłoszenia siebie jako płatnika składek do ZUS oaz zgłoszenia niani jako osoby ubezpieczonej. Rodzic musi także niezwłocznie poinformować Zakład Ubezpieczeń Społecznych o każdej zmianie mającej wpływ na opłacanie składek, a w szczególności o rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, Dz.U.2021.75 t.j.